Istorija i arhitektura Bloka 24 na Novom Beogradu

Blok 24 na Novom Beogradu predstavlja poslednji stambeni blok izgrađen u centralnoj zoni tokom socijalističkog perioda Jugoslavije. Izgradnja je započeta 1985. godine, a završena 1989, nakon što je politička i ekonomska kriza početkom 80-ih promenila prvobitne urbanističke planove. Umesto administrativno-poslovnog kompleksa u blokovima 24, 25 i 26, odlučeno je da se prostor iskoristi za stambenu izgradnju.

Autori projekta, arhitekti Bogdan i Vladimir Slavica, oblikovali su blok u duhu postmodernizma. Karakteriše ga klasičan kvadratni raspored sa šest petospratnih lamela u centralnom delu, predviđen za oko 2.000 stanovnika. Originalni plan je uključivao garaže, vrtić, pijacu, dom kulture, hotel, restoran i bioskop, ali su ti javni sadržaji izostali zbog tadašnje krize.

Najprepoznatljiviji element Bloka 24 je trougaoni zabat koji se pojavljuje na svim zgradama u različitim funkcijama. Bele fasade, obložene ciglom, stvaraju jak kontrast sa metalnim detaljima u zelenoj, crvenoj i plavoj boji. Svaki stan u prizemlju ima ograđenu baštu sa staklenim krovom, koji pruža hlad i zaštitu od sunca.

Pored ulice Španskih boraca nalazi se mali amfiteatar kvadratne osnove, prvobitno zamišljen kao prostor za javna okupljanja, inspirisan antičkim amfiteatrima, dok danas uglavnom služi sportskim i rekreativnim aktivnostima. U centralnom delu bloka zadržan je park sa dečjim igralištima i spuštenim nivoima za odmor, dok metalne pergole, koje su nekada služile kao arhitektonski okvir za sedenje u hladu, sada delimično propadaju. Ipak, prisustvo zelenila i dalje doprinosi mirnoj i prijatnoj atmosferi.

Tokom 2000-ih, po obodu Bloka 24 izgrađen je niz poslovnih objekata, što je promenilo prvobitni osećaj otvorenosti i delimično zatvorilo pogled ka centralnoj zoni Novog Beograda.