Ideja o osnivanju arhiva Beograda pojavila se još krajem 1930-ih godina, sa osnovnim ciljem očuvanja i zaštite izuzetno vredne građe Zemunskog magistrata iz XVIII veka. Nakon završetka Drugog svetskog rata, arhivska građa pratila je opšte stanje u zemlji – arhivi su bili u haotičnom stanju, a zbog neznanja i neadekvatnog rukovanja, dokumenta su često korišćena za grejanje ili preradu. Kako bi se sačuvala kulturna dobra, doneti su prvi propisi koji su stavljali pod državnu zaštitu istorijske i umetničke zgrade, javne spomenike, biblioteke i arhive, a u gradovima širom Srbije osnivana su i prva arhivska središta. Građa Zemunske istorijske arhive vraćena je u prostorije Biblioteke i muzeja Opštine grada Beograda, ali u potpuno nesređenom obliku. Na predlog Prosvetnog odeljenja Izvršnog odbora Narodnog odbora Beograda, 26. septembra 1945. godine doneta je odluka o osnivanju samostalne ustanove „Gradski arhiv“. Njegov zadatak bio je prikupljanje originalnih dokumenata društvene i privatne zaostavštine vezanih za razvoj Beograda i Zemuna. Prvobitno je Arhiv bio deo Gradske biblioteke, da bi 1947. godine postao samostalna ustanova sa sopstvenim budžetom. Od 1954. godine nalazio se u zgradi bivše klasne lutrije, a trenutni naziv dobio je 1958.…